-
[EMTI-101-I] Германски јазик 1
Преку овој предмет ќе се развиваат комуникативните компетенции на студентите преку слушање, зборување, читање и пишување во сложени говорни ситуации и при различни видови текстови. Тие ќе научат да изразуваат намери, да аргументираат, да генерализираат, да споредуваат и со тоа јазично да се изразат во формални ситуации (студентски организации, дискусии, презентации). Тие ќе составуваат релативно комплексни текстови. Покрај тоа, во рамките на овој курс ќе се преведуваат различни видови текстови од германски весници и списанија на албански и на македонски јазик и обратно. Исто така, ќе се преведуваат текстови кои ќе бидат предложени од самите студенти, како и важни текстови во кои се обработуваат проблеми кои се однесуваат на студентските, универзитетот итн. Исто така, преведените текстови од германски на македонски и албански јазик или обратно ќе се анализираат. Благодарение на овие вежби, студентите ќе го прошираат својот вокабулар на германски јазик. Јазичните компетенции на студентите ќе се движат од ниво В1.1 до В1.2 од Европската референтна рамка.
-
[EMTI-101-II] Германски јазик 2
Преку овој предмет ќе се реактивирамат и ќе се зацврснат знаењата пред сé од средното ниво и ќе обработуваат посложени граматички структури како конјунктивот, различни видови реченични сврзувања и соодветните сврзници за нив. Стилските способности на студентите ќе се развијат преку составување писмени работи. Тие ќе ги запознаат различните видови текстови и нивните структури. Преку презентација на реферати тие ќе ја подобрат својата способност за усно изразување. За да се подобри разбирањето на прочитаните текстови ќе се користат потешки текстови со социокултурна содржина како и книжевни дела. Дополнително, во рамките на овој предмет ќе се анализираат видови преведени текстови од германски на албански / македонски јазик, и обратно. Тоа ќе бидат автентични текстови меѓу кои ќе има и: новинарски текстови, официјални правни и економски документи, технички и научни текстови како и креативни и книжевни текстови. Овој модул има за цел да ги зајакне јазичните способности за да се постигне поголема компетентност при преведувачките задачи. Знаењето на студентите според Европската референтна рамка ќе биде на ниво В1.2 и В2.1.
-
[EMTI-101-III] Германски јазик 3
Преку овој предмет ќе се развиваат понатамошните јазични знаења на повисоко ниво со помош на новинарски, литературни и научни текстови и ќе се покажат техники на учење со кои учесниците ќе бидат во состојба да разберат и да работаат со покомплексни видови текстови. Тие ќе се запознаат со основите на научното пишување и ќе работат на подобрување на своите можности за стилско изразување. Преку изучените стратегии ќе ги оспособат да се изразат за сите аспекти на политичкиот, културниот и социјалниот живот опширно и кохерентно во дискусии и презентации. На напредно ниво, работните тетратки се користат како основен материјал кој има за цел да ги утврди граматичките знаења. Покрај ова, студентите и наставниците ќе работаат со автентични текстови. Дополнително преку овој предмет студентите ќе се запознаат со напредни, стилистички аспекти на преведувањето, примарно од германски на својот мајчин јазик. Во оваа фаза се очекува студентите да покажат високо ниво на способност при изнаоѓање зборовни или структурни еквиваленти во напишани дела и исто така да покажат способност за толкување на говорен германски јазик.
Јазичните компетенции на студентите ќе се движат од ниво В2.2 до C1.1 од Европската референтна рамка.
Теми: Време и уметност – работа, канцеларија и професија, аплицирање за работа, формална комуникација – печатење книга, читање книги и телевизија, реклама и купување – карактеристики на нештата – учење јазици и други нешта.
Структури: Временски форми, прилози за време – Конјунктив 2 во сегашно и минато време (учтиво замолување, нереални желби и споредби) – Глаголи и падежи, глаголи со предлози – пасив во минато време – атрибути: споредбени степени и деклинација на придавки, партиципите на глаголите како атрибути, релативни реченици.
-
[MTI-303] Технологии за превод
Преку овој предмет студентите ќе се оспособат да применуваат низа комерцијални компјутерски алатки за преведување (CAT-Computer Assisted Translation) при практичните задачи за менаџмент на терминологија, преведување документација, локализација на софтвер и менаџмент на проекти како и да пренесуваат преводи и терминологија меѓу различни апликации. Овој предмет исто така има за цел да им овозможи на студентите да учествуваат и да координираат повеќејазични преведувачки проекти, да создаваат и да советуваат за соодветни методи на изработка за интернационализирани веб-страници.
Преку запознавањето на студентите со разните компјутерски алатки за преведување, им се овозможува да развијат не само практична компетенција, туку и критичка способност за оценување на своите вредности. За да се симулира професионална работна средина во рамките на овој предмет се организираат голем број тимски проекти опфаќајќи низа јазици кои претставуваат различни лингвистички и технички предизвици, вклучувајќи ги и јазиците на кои се преведува во регионов како што се: македонски, албански, англиски и германски. Оценувањето е фокусирано на критичката процена на корисноста и на употребливоста на алатките и на можноста да се работи ефективно во повеќејазичен преведувачки тим.
-
[EMTI-103] Институции на Европската унија и буџетирање
Целта на предметот е студентите да стекнат сознанија за: основите на функционирањето на институциите на Европската Унија, теориите на интеграција на ЕУ, практиките на институциите на ЕУ и процедурите за донесување одлуки, со посебен осврт кон фискалната политика и политиката на буџетирање на земјите членки на ЕУ. Преку предметот ќе се потенцира и важноста на креирање долгорочна буџетска рамка која воспоставува легитимна и ефикасна распределба на јавните добра и услуги. Предметот ќе биде фокусиран на буџетската структура на земјите членки на ЕУ, особено ќе се анализира владината централна политика и распределбата на финансиските средста меѓу различните нивоа на власт во Унијата. Ќе се разгледаат и статусот и реформите на фискалната политика на Република Македонија. Исто така во горенаведената рамка ќе се разгледаат статусот и реформите на фискалната политика на Република Македонија.
Имајќи го предвид наставниот календар на тековната година предметот ќе се реализира во рок од 12 до 14 недели. Предметот се предвидува да ги содржи следниве теми:
- Институциите на Европската Унија и нивните претходници;
- ЕУ како уникатна арена за движење и развој (или можеби не);
- Теории на европска интеграција;
- Креирање политики за развој на ЕУ;
- Прашањата за глобализација, европеизација и демократска легитимација;
- Политика на единствен пазар и проширувањето на ЕУ;
- Фискалната политика на ЕУ;
- Влијанието на фискалната политика врз земјите членки на ЕУ;
- Влијанието на фискалната политика врз процесот на проширување на ЕУ;
- Хармонизација на институционалната и фискалната политика на Македонија со ЕУ (пат кон членство во ЕУ);
- Статусот на Македонија и предизвиците на фискалната политика на Македонија на патот кон зачленувањето во ЕУ.
-
[EMTI-104] Правен, деловен и технички превод
По завршувањето на предметот од студентите се очекува да го подобрат разбирањето на основните принципи на анализа на текст, како и на некои современи теории поврзани со преведување специфични текстови од областа на правото, деловното работење и техниката. Се очекува тие да можат да идентификуваат и да одредат најсоодветни стратегии за преведување од посебните области. Преку практична работа на различни видови научни текстови, студентите ќе бидат во можност да го применат своето познавање на теориите и практиките на преведување за подобрување на аналитичките вештини и на разбирањето на сите фактори кои влијат врз преведувањето на текстови од горенаведените дисциплини.
Предметот ќе биде фокусиран на проекти базирани на анализа на бројни текстови преку кои студентите ќе се запознаат со основните концептуални и практични работи поврзани со преведување текстови од областа на правото, деловното работење и техниката. Овој предмет ќе им помогне на студентите да идентификуваат најразлични видови изворни текстови, врз основа на своите познавања од областа на тестуалната анализа, да ги надградат, како и да изберат соодветни стратегии при преведување различни текстови од споменатите области. Преку проектни задачи, студентите ќе имаат можност да ги подобрат своите аналитички вештини и разбирања, како и познавањето на сите фактори кои влијаат при преведувањето на изворни текстови од специфичните области на бараниот јазик.
-
[EMTI-105] Интеграција во Европската унија и проширувањето
Целта на предметот е студентите да ги совладаат и да ги разберат различните теории на правото на Еропската Унија, преку анализа на главните теории за европското право;
- Способност за анализа на важноста и примената на теориите за Европската Унија во практиката како и во имплементацијата на политиките на ЕУ, преку правото на ЕУ, т.е. преку формално-правните и позитивни извори на правото на ЕУ.
- Познавање и разбирање на улогата на 28 држави членки како во одлучувањето во меѓувладините институции на ЕУ така и во супранационалните институции на ЕУ, како материјален извор на правото на ЕУ.
- Историски преглед на развојот на правото на ЕУ од првичните идеи за европска интеграција до основните договори (на ЕЗЈЧ, на ЕЕЗ и Евроатом, договорите за ЕУ, од Мастрихт, Амстердам, Ница и Лисабон) и нивна анализа преку секојдневното функционирање на ЕУ.
-
[EMTI-106] Интеркултурна комуникација
Ова е интердисциплинарен предмет кој се темели на актуелното наставно поле интеркултурна комуникација за да им се претстават на преведувачите и толкувачите концептите кои ќе им помогнат да ги премостат културнитеи лингвистичките ‘разлики‘. Предметот се базира врз сфаќањата на културната антропологија, социологијата, медиските студии, критичката и културната теорија и културолошките студии. Се проучуваат концепти како што се: ‘жртвен јарец’, ‘другото‘, жртвување, расни стереотипи, нации и национализам со стремеж за развој на толерантен и отворен пристап во преведувачката практика. Понатаму има за цел да ја подобри процената на студентите кон културните нијанси и специфичноста во нивната преведувачка работа.
Во рамките на овој предмет студентите ќе се запознаат со клучните концепти, прашања и дискусии поврзани со мултикултурализмот и нивното влијание врз работата на преведувачите и толкувачите. Тие ќе научат како да ја разберат културната префинетост на јазикот на кој преведуваат и да дискутираат за неа бидејќи ова се однесува на културни табуа и забрани и ќе изучуваат како да пронајдат културни еквиваленти за зборови и концепти кои не можат директно да се пренесат на јазикот на кој се преведува (пр. англиски изрази составени од стручна терминологија). За да се олеснат овие вештини, студентите ќе се запознаат со идеи за културни разлики од перспектива на придонес во мултикултурно образование и меѓукултурна соработка. Ова ќе им овозможи на студентите да прикажат флексибилност и почит во полето на толкувањето и да се соочат со деликатни културни теми, зборови и концепти. Ќе им ја поттикне културната љубопитност и желбата за културно испитување, неопходни во преведувачките задачи.
-
[EMTI-107] Практична работа
Целта на овој предмет е студентите кои имаат многу малку или воопшто немаат искуство во преведувачката работа, да работаат со поддршка во професионална околина за преведување/толкување за да можат да го проверуваат својот професионален напредок, разгледувајќи ги и документирајќи ги своите искуства. Во рамките на овој предмет студентите практично ќе го применат знаењето кај вистински понудувач на преведувачки услуги - приватна фирма, владини институции или меѓународни конференции за да стекнат искуство директно од областа на преведувачката практика и работа. На тој начин студентите ќе стекнат вештини, техники и работни методи неопходни за работење како преведувач или толкувач.
Зависно од работната средина во која ќе ја извршува практичната работа, содржината ќе биде различна за секој студент посебно. Како и да е, се предвидува дека сите студенти ќе се соочат со слични предизвици од практична природа вклучувајќи тука: работа со рокови, тимска работа, приоретизација и организација на време, информатички и организациски вештини. Од студентите ќе се бара да водат дневна евиденција на својата практична работа (во работен дневник или деловодна книга) за да можат да дадат критичко мислење за своите секојдневни активности. Дополнително, тие ќе мора да напишат самопроцена во која ќе внесат некои од теоретските концепти со кои се сретнале преку нивните предмети на работното место.
-
[MIC-303] Глобализацијата и новите медиуми
Предметот е фокусиран на развојот на оние комуникациски вештини и техники кои се суштествени за ефикасно функционирање во ерата на глобализацијата. Студентите ќе го разработуваат процесот на глобализацијата, општествените, политичките, економските и културните аспекти на современиот феномен, последиците и влијанијата во комуникациската сфера означена како ера на постмодернизмот, особено влијанијата врз новите социјални медиуми, нивната структура, полизначност на функциите на социјалните мрежи, ефектите и последиците во современата светска комуникациска реалност.
-
[MTI-102] Методи и пристапи на студиите по преведување
Целта на овој модул е да служи како вовед во теоретските прашања во врска со преведувањето. Следниве области ќе бидат опфатени во рамките на овој предмет: видови преведување; ограничувања на интерлингвистичката еквивалентност; општи преведувачки проблеми; оценување превод. Ќе се опфатат и посебни пристапи кон преведување на општи, книжевни и на тематски текстови. Во врска со ова, ќе бидат проучени различни видови текстови на англиски јазик за да се поедностави изработката на соодветни преводи од различни жанрови.
Во рамките на предметот Методи и пристапи на студиите по преведување ќе се комбинираат теоријата и практиката за да се пристапи кон преведувањето со неговата целосна комплексност и како уметност и како наука. Преку читање, дискусии, практика како и преку презентации ќе бидат извлечени теоретски погледи за да се истакне и за да се поедностави практиката на преведување. Во предметот ќе биде опфатена компаративна анализа на преведени дела за да им се овозможи на студентите увид како преку методите на преведување може да ги подобрат преведените документи.
-
[MTI-201] Лингвистика за преведувачи (Албански/Македонски јазик)
Целта на овој предмет е проучување звучни шеми, зборообразување, структура на реченици, значење и употреба на мајчиниот јазик на студентите. Се дава објаснување и за тоа како функционираат јазиците, нивниот заемен однос, како се совладува јазикот и како се менуваат јазиците. Овој предмет ќе им помогне на студентите да разберат како лексичките и граматичките шеми директно се поврзани со содржината и стилот; како писателите и говорителите ги изразуваат своите ставови и мислења; и како контекстуалните фактори влијаат врз изработката и приемот на преводот и толкувањето.
Преку овој предмет се развиваат лингвистичките вештини на студентите на нивниот мајчин јазик, албански или македонски. Ќе се повторат и ќе се воведат концептите од применета лингвистика кои ќе им бидат од помош на преведувачите во нивната работна практика. Ќе бидат дадени примери за тоа како начинот на кој функционираат јазиците има влијание врз процесот на преведување, со посебен акцент на лингвистичките карактеристики на албанскиот/македонскиот јазик.
-
[MTI-202] Симултано/Консекутивно толкување
Преку овој предмет студентите ќе се оспособат да толкуваат консекутивно и симултано од албански/македонски на англиски и обратно. Целта е да се создадат компетентни преводи на говори, јавни дискусии, предавања со различно времетраење на различни теми. Студентите ќе стекнат вештини за прибележување и други начини за паметење за ефективно консекутивно толкување и ќе ги покажат развиените вештини за паметење и аналитичките способности при справувањето со поголеми толкувачки задачи.
Студентите ќе стекнат сознанија за методите на консекутивното и на симултаното преведување. Ќе бидат развиени вештините за слушање, паметење, прибележување како и аналитичките вештини и ќе се овозможи практика во симулирана атмосфера за конференциско/семинарско толкување. Ќе биде ставен акцент на практиката на толкување во автентична средина со анализа и оценување на брзината и точноста на толкувањето.
-
[MTI-302] Преведување за Европската унија и меѓународните организации
Целта на овој предмет е студентите да ја разбират јазичната политика на поголемите меѓународни организации како што се ЕУ или ОН. Притоа ќе биде обработено следново: основно познавање на историјата, политичкиот етос и работата на поголемите организации како и разбирање на нивните процедурални норми. Еден од фокусите на предметот ќе биде преведувачкиот протокол и тоа како треба преведувачите да се прилагодат на стандардите и практиките на институцијата. Секундарна цел секако ќе биде и да се испита комплексноста на преведувањето легислативни текстови преку совладување специфична терминологија која се употребува во меѓународните организации. Ќе им помогне и на студентите кои сакаат да спроведат истражување од областа на преведувањето во меѓународните организации.
Ќе биде анализирана работата на меѓународните организации во врска со нивните преведувачки потреби, односно работата на Генералниот директорат за преведување кој ги исполнува преведувачките потреби на Европската Унија. Ќе се проучува работата на соодветните тела во рамките на поголеми меѓународни организации како што се: Обединетите нации, Меѓународниот монетарен фонд, Светската банка и УНЕСКО. Ќе се проучат историјата и причините за основање на ваквите организации за да се објаснат спецификите на преведување за нив. Понатаму ќе се анализира и јазикот на законот и на легислативата кој се употребува во такви институции и ќе се истражува класификацијата на меѓународните организации како и нивната улога и нивното делување во глобалната политика.
-
[MTI-203] Контрастивна анализа
Целта на овој предмет е да се запознаат студентите со концептите и принципите на контрастивната анализа и анализата на грешки – како теоретски така и во практика. Преку предметот ќе се зголеми свеста кај студентите за разликите меѓу јазиците, особено меѓу албанскиот/македонскиот и англискиот. Ќе бидат вклучени следниве теми: преглед и вовед во прашања за терминологија и истражување; психолошка основа за контрастивна анализа; лингвистичка теорија и контрастивна анализа; извори на грешки; опис и нивоа на грешки; грешки и стратегии за учење втор јазик; контрастивна анализа и анализа на грешки и јазична настава.
Во рамките на овој предмет ќе се проучува контрастивната анализа како општ пристап кон истражување на јазикот, а особено применета во одредени области од применетата лингвистика, како што е настава по странски јазик и преведување, каде што структурните разлики меѓу двата јазика се определени и потоа се проучувани како области на потенцијални тешкотии во учењето и преведувањето на странскиот јазик. Ќе се овозможи детаљно истражување на контрастивната анализа и ќе се оцени нејзината улога во теоретската и применетата лингвистика како алатка за практична работа на преведувачите. Се дава увид во тоа како некои лингвистички карактеристики се применуваат меѓулингвистички, со акцент на јазичните парови албански/македонски и англиски.
-
[MFE01] Реторика
Во текот на својата историја долга 2500 години, реториката се користи за означување многу нешта, но под реторика денес се подразбира уметноста на убедување преку јазик. Реториката го означува начинот на кој поединецот се надоврзува на одредена тема или идеја со цел да го убеди другиот. Реториката ја карактеризираат неколку главни одлики и најпрвин ги дефинира одредените типични ситуации на говорот.
-
[MFE02] Мултилингвализам и мултикултурализам
Цел на овој предмет ќе биде разгледување на повеќејазичноста во мултикултурните општества, кaкo социјална појава. Оваа појава е масовна во светот. Во предавањата ќе се разгледуваат попрецизно термините: еднокултурност, повеќекултурност, мултикултурност. Ќе биде разјаснет поимот лингвистички национализам, а се изделуваат две форми на ваков национализам, при што едната се судира со другата: кај водачите на најмоќните земји национализмот значи ширење, а за малцинствата тој добива форма на непокор и борба за афирмација на идентитетот, наспроти таков притисок. Видно место во програмата ќе зазема и мултикултурализмот во сферата на образованието.
-
[MFE05] Професионална комуникација
Предметот е фокусиран на развојот на оние комуникациски вештини кои се суштествени за ефикасно функционирање во професионалниот свет. Студентите ќе го совладуваат процесот на анализа на различни комуникациски ситуации, и тоа како соодветно да одговорат на нив. Меѓу темите кои ќе бидат вклучени се и комуникација во организации, интерперсонална и групна комуникација, усни презентации, интервјуа за вработување, професионални деловни писма, како и интерперсонални вештини, вклучувајќи групна динамика и тимска работа.
-
[MFE11] Менаџмент на проекти
По успешното завршување на наставата, студентите треба да бидат способни:
- Да ги планираат активностите неопходни за реализација на проектот, да ја идентификуваат нивната меѓузависност во поглед на времетраењето и трошоците.
- Да ги подготвуваат потребните извештаи и да ја реализираат целокупната потребна комуникација меѓу проектот и клиентот, како и меѓу членовите на тимот и другите стејкхолдери.
- Да го структурираат проектот со своите составни активности.
- Да изработат гантограм и мрежен дијаграм на проектот и да го утврдат најкраткото време за реализација на проектот.
- Да користат софтвер МС Проект како алатка во процесот на планирање, иимплементација и при надзор врз проектот.
- Да го дефинираат проектот, да ги идентификуваат неговиот обем и неговите цели, како и да развијат проектна спецификација.
-
[MFE12] Методи на оптимизација
Целта на овој предмет е да се презентираат текниките на моделирање и оптимизација со цел да се оспособи студентитет за развивање модели кои се користат за решавање реални проблеми од областа на компјутерските науки. Целта на овој предмет е да се анализира важноста на матричното факторизирање како една важна алатка што нуди модалитети за оптимизација на решенијата на различни нумерички алгоритми кои се од основен интерес за решавање проблеми од областа на компјутерските науки. Преку овој предмет студентите ќе се запознаат со основите на теоријата на оптимизација и со методите на изнаоѓање на оптимумот. Ќе се анализираат различни методи на оптимизација, како што се: симплекс методата, проблемот на дуалноста и сензитивноста на проблемите на линеарното програмирање. Ќе се анализира компјутерската примена на секој анализиран проблем, предложувајќи и соодветен модел за оптимизација.
-
[MFE13] Етички и правни прашања во информатички технологии (ИТ)
Цели на предметната програма:
- Да се разбере реалниот однос меѓу компјутери, технолошки промени, општеството и законот.
- Да се истакне моќната улога која компјутерите и компјутерски професионалци ја имаат во технолошкото општество.
- Да се разберат правните области, кои се релевантни за компјутерската дисциплина.
- Да се разберат етичките концепти кои се важни за корисниците на компјутери и за професионалците.
- Да се стекне искуство за разгледување етички прашања и за решавање етички дилеми.
-
[MFE14] Заштита на човековите права
Целта на овој предмет е: да ги запознае студентите со концептот на меѓународното право за правата на човекот, спроведување на тие права во праксата, нивното влијание во креирањето на националните политики; да ги поттикне студентите да размислуваат критички на односот меѓу меѓународното право и националното право; да ги направи свесни за сегашните меѓународни настани, како тие влијаат врз секојдневниот живот на луѓето во светот; да ги поттикне студентите да го дадат својот придонес во областа на изготвување на законите за заштита на човековите права, со надеж дека донесувачите на одлуки ќе ги земаат во предвид во процесот на создавање и спроведувањена државните политики.
-
[MFE15] ИТ апликации за изработка на научен труд
Целта на овој предмет е:
- Да им се прикажат техничките елементи, структурата на текстот и дизајнот на еден научен труд.
- Да им овозможи на студентите да стекнат понапредни познавања и вештини од одбрани напредни поглавја од ИТ-апликации, кои ќе им бидат потребни при изработка на научни и стручни трудови.
- Практична примена на овие цели при изработка на индивидуален научен труд на студентот.